123: Tactiek
In het voorjaar van 2014 wees Corniel Nobel op een leuke website, waar je kon achterhalen welke schaakstijl je hebt. Een aantal clubgenoten heeft die test gedaan en op de website hun schaakstijl volgens de test gepubliceerd: Ze speelden als een Assassin (Robert Fischer), Romantic (Vassil Ivantsjoek), Surgeon (Emanuel Lasker), Professional (Michail Botwinnik), Grinder (Anatoly Karpof), Magician (Michail Talj), Champion, Technician, Barbarian(!) of Anaconda; mogelijk nog andere.
De schaakstijl Tacticus heb ik niet gezien. Iedere schaker is wel enigszins bedreven in tactiek, en iedere grootmeester is goed in tactiek, anders win je 'nooit' een partij. Ligt het aan de speelstijl van onze clubgenoten, dat geen van ons als Tacticus genoemd werd, of is er geen grootmeester die vooral bekend is van de tactiek? Capablanca, Marshall (...
g3!!), Talj, Karpof, Shirof (...
h3!!) komen mij in gedachten als schakers die in staat zijn tot grappen van uitzonderlijke kwaliteit!
Karpof is als voorbeeld genomen van de stijl Grinder; to grind is Engels voor slijpen, schuren, malen, ook: kwellen. De scherpslijper Karpof staat vooral bekend als uitzonderlijk positioneel talent, zijn stukken stonden altijd net 'toevallig' op de goede plaats.
Een voorbeeld van zijn prachtige positiespel.
Uit een partij Kramnik-Karpof. Ik weet uit eigen ervaring dat dit een lastig type stelling is voor zwart, hij staat onder druk. De batterij Dame+Loper op de lange diagonaal is onaangenaam, en wit heeft het voordeel van het loperpaar in een halfopen stelling.
Ik zou nooit naar de zet gekeken hebben waarmee Karpof kwam: 1...
f6-e8!; gevolgd door f7-f6 en e6-e5. Einde dreiging lange diagonaal. Zwart is niet bang voor het gat op d5 omdat dat vooral gevaarlijk is bij bezetting door een Paard; wit heeft niet zoveel paarden meer, zijn enige Paard komt voorlopig niet op d5. Zwart staat niet minder...Vooral in Karpofs jonge jaren stonden zijn stukken ook vaak 'toevallig' net goed voor tactische grappen. Een mooi voorbeeld ervan is het volgende.
Uit een partij Tatai-Karpof. Stefano Tatai was trouwens ook een gevreesd tacticus, desondanks werd hij bij het Hoogovens Schaaktoernooi ooit als Taai-taai aangeduid.
1...
d4-d3! Die zou ik ook nog wel gezien hebben. 2. e2xd3 e4xd3+ 3.
e1-d2 
e8-e2+! maar die en vooral het vervolg erop zou ik gemist hebben. 4.e2xd3 a8-d8+ 5.d3-c4 e2xc2+ 6.c4xb4 c2-d2 en zwart won: de witte koning komt niet meer in veiligheid.Er zijn veel grootmeesters die tactische grappen van grote schoonheid op hun naam hebben. Hier is een prachtig tactiekje van Wladimir Kramnik uit een partij tegen Levon Aronian, dat niet zo bekend is.
Wat zou u hier spelen? Kijk maar even naar de stelling. Neem even de tijd... ! Hoewel: het was een rapid-partij, je ziet het snel of je ziet het niet.
Kramnik speelde 1.
b3xe6!!, en na het antwoord 1...g4xe6 had hij 2.c2-b3! Met of zonder dameruil: mede door de penning kan zwart niet zowel d6 als h3 redden, en na b3x; ab3x f4+; gf4x f4x; valt pion a6. Het betekent pionwinst voor Kramnik. Je kunt ervan genieten, van dit soort wendingen.
Zou Kramnik dan bekend blijven vanwege zijn tactische talent?